Katılma Alacağı Nedir?

Katılma alacağı, evlilik birliği sırasında edinilen malların tasfiye edilmesi sırasında eşlerden birinin diğerine karşı talep edebileceği mali değeri ifade eder. Türk Medeni Kanunu’nun 218-241. maddeleri, katılma alacağı hakkının yasal dayanaklarını oluşturur. Bu kanun çerçevesinde eşler, evlilik sırasında edindikleri mallarda birbirlerinin kazanımlarına belirli oranda hak kazanmaktadır.

Mal Rejimleri ve Katılma Alacağı Arasındaki İlişki

Mal rejimi, eşler arasında malvarlıklarının nasıl yönetileceğini ve paylaşılacağını belirleyen bir sistemdir. Türkiye’deki yasal mal rejimi, “edinilmiş mallara katılma rejimi” olarak adlandırılır. Bu sistemde, evlilik süresince elde edilen mallar eşlerin ortak edinilmiş malları olarak kabul edilir.

Mal ayrılığı, mal ortaklığı ve paylaşmalı mal ayrılığı gibi diğer mal rejimi türleri de bulunmaktadır. Bu rejimler, eşlerin malvarlıkları üzerindeki tasarruf yetkilerini ve haklarını farklı şekillerde düzenler.

Edinilmiş Mallar ve Kişisel Mallar Nelerdir?

Edinilmiş mallar, eşlerin evlilik süresince elde ettiği gelirler ve kazançlardan oluşur. Çalışma gelirleri, kira gelirleri veya diğer kazançlar edinilmiş mallara örnek olarak verilebilir. Kişisel mallar ise, evlilikten önce edinilen veya eşlerden birine miras ya da bağış yoluyla geçen mallardır. Kişisel mallar, katılma alacağı hesaplamasına dahil edilmez ve paylaşılmaz.

Katılma Alacağı Hakkı Nasıl Doğar?

Katılma alacağı hakkı, öncelikli olarak evliliğin sona ermesi sonucu gündeme gelir. Boşanma ya da bir eşin vefatı durumlarında mal rejiminin tasfiyesi gerçekleştirilir ve katılma alacağı talebi yapılabilir. Katılma alacağı hesaplama kriterleri arasında, malların değeri, tarafların katkıları ve artışlar gibi faktörler yer alır.

Katılma Alacağı Davası Nasıl Açılır?

Katılma alacağı davası, boşanma ya da evlilik sürecinin sona ermesi durumunda taraflardan biri tarafından açılan bir dava türüdür. Bu davada görevli mahkeme, aile mahkemeleridir. Davanın açılması için gerekli belgeler arasında malvarlığına dair belgeler, gelir bilgileri ve mal paylaşımına ilişkin notlar yer alır. Zamanaşımı süresi ve dava süresi gibi unsurlar göz önünde bulundurulmalıdır.

Değer Artış Payı ve Katkı Payı Alacağı ile Farkları

Değer artış payı, bir malın değerinde meydana gelen artıştan dolayı elde edilen kazancın paylaştırılmasıdır. Katkı payı alacağı ise, eşlerden birinin diğerinin malvarlığına yaptığı katkının karşılığıdır. Her iki durumun da katılma alacağı ile benzerlikleri ve farkları bulunmaktadır. Eşler, her iki alacağı da birlikte talep edebilirler ancak bu, malların durumuna ve tasfiyesinin şartlarına göre değişiklik gösterebilir.

Katılma Alacağı ile İlgili Sık Sorulan Sorular (SSS)

• Katılma alacağı ne zaman talep edilir? Evliliğin sona ermesini takiben belirli bir süre içinde talep edilebilir.
• Evlilik sırasında alınan taşınmazlar nasıl paylaşılır? Taşınmazların paylaşımı, edinilmiş mal olarak değerlendirilmeleri durumuna göre belirlenir.
• Mal rejimi sözleşmesi olanlar katılma alacağı talep edebilir mi? Mal rejimi sözleşmesi, tarafların önceden belirlediği şartlara göre katılma alacağı taleplerini etkileyebilir.
• Zamanaşımı süresi nedir? Katılma alacağı davalarında genellikle 10 yıllık zamanaşımı süresi öngörülmektedir.
• Mal ayrılığı rejiminde katılma alacağı talep edilebilir mi? Mal ayrılığı rejimi, malların ayrılmasını öngördüğü için katılma alacağı talebi genellikle söz konusu olmaz.
• Boşanma davası ile katılma alacağı davası aynı anda mı açılır? Her iki dava birlikte açılabileceği gibi, boşanma sonrası da katılma alacağı davası ayrı bir dava olarak açılabilir.
• Katkı payı nasıl hesaplanır? Katkı payı, eşlerin malvarlıklarına yaptıkları katkıların oranına göre hesaplanır.
• Miras kalan bir mal katılma alacağına dahil edilir mi? Miras kalan mallar, kişisel mal statüsünde olduğu için katılma alacağına dahil edilmez.
• Katılma alacağı için bilirkişi incelemesi gerekli midir? Değerlerin ve katkının belirlenmesi için bilirkişi incelemesi genellikle gereklidir.
• Katılma alacağı davalarında dava masraflarını kim karşılar? Genellikle dava masrafları kaybeden tarafça karşılanır, ancak mahkeme kararlarına göre farklılık gösterebilir.