Giriş: Nafaka Nedir ve Neden Tartışma Konusu?

Boşanma süreci sadece iki insanın ayrılığı değil; mali, sosyal ve hukuki anlamda birçok yükümlülüğü de beraberinde getirir. Bu süreçte en çok tartışılan konulardan biri de nafakadır.
Türkiye’de nafaka uygulamaları, yıllardır hem kamuoyunda hem de yargı pratiğinde tartışmalara yol açmakta ve “nafaka yasası” ifadesi özellikle süresiz nafaka nedeniyle gündemden düşmemektedir.

Bu yazıda, mevcut nafaka yasasının içeriği, türleri, nasıl uygulandığı, 2025 yılı itibarıyla gündemdeki değişiklik teklifleri ve kamuoyunun bu konudaki beklentilerini detaylı bir şekilde açıklıyoruz.

Nafaka Nedir?

Nafaka, boşanma veya ayrılık sürecinde ya da sonrasında bir tarafın diğer tarafa ödemekle yükümlü olduğu maddi destektir.

Türk Medeni Kanunu’na göre nafakanın dört türü vardır:

  1. Tedbir Nafakası: Boşanma davası süresince geçici olarak bağlanır.
  2. İştirak Nafakası: Çocuğun bakım, eğitim ve sağlık giderleri için verilir.
  3. Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek eşe ödenir.
  4. Yardım Nafakası: Yakın akrabalara, alt soy veya üst soya ödenebilir.

Mevcut Yasal Düzenleme (Türk Medeni Kanunu)

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 175. ve 176. maddeleri, yoksulluk nafakasına ilişkin esasları belirlemektedir:

  • Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan taraf lehine, diğer tarafın süresiz olarak nafaka ödemesi mümkündür.
  • Nafaka talep edenin kusurunun daha ağır olmaması şartı aranır.
  • Nafaka tutarı tarafların mali gücüne göre belirlenir.

Süresiz Nafaka Tartışmaları

Bugünkü uygulamada, mahkemeler genellikle yoksulluk nafakasını süresiz olarak bağlamaktadır. Bu durum, özellikle nafaka ödeyen taraf açısından büyük bir mağduriyet yaratabildiği iddiasıyla eleştirilmektedir.

Gündemdeki Eleştiriler:

  • “Bir gün evli kal, ömür boyu nafaka öde” mantığına dönüşmesi
  • Evlenen ya da gelir sahibi olan eşe dahi nafaka bağlanması
  • Yıllarca süren nafaka davaları

Bu nedenle kamuoyunda “nafaka yasası değişmeli” talebi yıllardır gündemdedir.

2025 İtibarıyla Nafaka Yasasında Değişiklik Var mı?

Henüz Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından kabul edilmiş net bir yasa değişikliği bulunmamaktadır. Ancak:

  • AK Parti ve MHP, nafaka süresinin makul bir çerçeveye oturtulması gerektiğini savunmaktadır.
  • Adalet Bakanlığı, farklı formüller üzerinde çalıştığını duyurmuştur.
  • Kadın örgütleri, süresiz nafakanın kaldırılmasının mağduriyet yaratacağı görüşündedir.

🔔 2025 itibarıyla kesin bir değişiklik yapılmasa da, yasa tasarısı üzerindeki çalışmalar devam etmektedir.

Olası Değişiklik Formülleri Nelerdir?

  1. Süre Sınırı Getirilmesi:
    • Evlilik süresine göre nafaka süresinin belirlenmesi (örneğin 5 yıl evlilik = 2 yıl nafaka).
  2. Devlet Destekli Model:
    • Yoksulluğa düşen tarafın sosyal yardım sisteminden faydalanması, nafakanın devletten karşılanması.
  3. Belirli Hallerde Süresiz Nafaka:
    • Özel durumlarda (engellilik, yaşlılık vb.) nafakanın süresiz olabilmesi.
  4. Taraflar Arasında Anlaşma Modeli:
    • Boşanma protokolüyle sürenin belirlenmesi.

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Mahkemeler nafaka tutarını belirlerken şu unsurları dikkate alır:

  • Tarafların gelir düzeyi
  • Tarafların yaşam standardı
  • Nafaka talep edenin yoksulluğa düşüp düşmeyeceği
  • Varsa çocuk sayısı ve ihtiyaçları
  • Kusur oranları

🔹 2025 yılında mahkemeler enflasyon ve alım gücü dikkate alınarak düzenli artış kararı verebilmektedir.

Nafaka Ne Zaman Sona Erer?

Nafaka, şu hallerde sona erer:

  • Nafaka alacaklısının evlenmesi
  • Hâkim kararıyla nafakanın kaldırılması (gelir elde etmeye başlaması, evlilik benzeri birliktelik vb.)
  • Tarafların anlaşması
  • Nafaka alacaklısının ölümü

Nafaka Artırım ve İndirim Davası Açılabilir mi?

Evet. Tarafların mali durumları değişirse nafaka artırımı veya indirimi için aile mahkemesine başvurarak dava açılabilir.

İcra Takibi ile Nafaka Tahsili

Nafaka ödenmezse alacaklı taraf:

  • İcra dairesi aracılığıyla tahsil yoluna gidebilir.
  • Nafaka borcu ödenmediğinde, borçlunun maaşına haciz konulabilir.
  • Sürekli ödememe halinde tazyik hapsi (3 aya kadar) uygulanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Nafaka yasası 2025 yılında değişti mi?

Hayır, henüz resmî bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak çalışmalar devam etmektedir.

2. Süresiz nafaka kalkacak mı?

Gündemde yer alsa da şu an yürürlükteki yasa süresiz nafakayı mümkün kılıyor.

3. Nafaka ödememek suç mu?

Evet. Ödenmediği takdirde icra takibi başlatılır, hapis cezası uygulanabilir.

4. Erkek de nafaka alabilir mi?

Evet. Yoksulluğa düşen taraf erkekse, kadın nafaka ödemekle yükümlü olur.

5. Nafaka miktarını kim belirler?

Mahkeme belirler. Taraflar kendi aralarında anlaşırsa protokol geçerli olur.

6. Nafaka davalarında avukat tutmak zorunlu mu?

Hayır. Zorunlu değil ancak hak kaybı yaşanmaması için önerilir.

Sonuç: Nafaka Yasası Değişmese de Uygulamada Yenilikler Bekleniyor

“Nafaka yasası” tartışmaları 2025 yılında da gündemdeki yerini koruyor. Mevcut düzenlemeler bazı mağduriyetler doğurabildiği gibi, yapılacak yeni düzenlemelerin de toplumun tüm kesimlerini dengeli şekilde koruması gerekiyor.
Süresiz nafaka konusu kadar nafaka alacaklısının korunması da önem taşır. Dolayısıyla yasa değişikliği yapılmadan önce tüm tarafların görüşleri alınmalı ve adil bir model oluşturulmalıdır.