Giriş: İşçinin İşten Ayrılma Hakkı Var mı?
Çoğu kişi iş sözleşmesinin sadece işveren tarafından feshedilebileceğini düşünür. Oysa 4857 Sayılı İş Kanunu, işçilere de bazı durumlarda haklı nedenle iş akdini feshetme hakkı tanımaktadır.
Bu hak, yalnızca iş sözleşmesini sona erdirmekle kalmaz, aynı zamanda işçiye kıdem tazminatı gibi bazı yasal hakları da kazandırır.
Bu yazıda “işçi haklı fesih sebepleri” nelerdir, hangi koşullarda uygulanır ve nasıl bir süreç izlenmelidir tüm detaylarıyla açıklıyoruz.
Haklı Fesih Nedir?
Haklı fesih, işçi veya işverenin, iş sözleşmesini belirli nedenlerle ve bildirimsiz olarak derhal sona erdirebilmesi anlamına gelir.
Bu durumda işçi, istifa etmiş sayılmaz; aksine işverenin kusuru nedeniyle sözleşmeyi sona erdiren taraf olur.
İşçi Haklı Fesih Sebepleri Nelerdir? (Kanuni Dayanak)
İşçi haklı fesih sebepleri 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde üç ana başlık altında düzenlenmiştir:
1. Sağlık Sebepleri
2. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırılık
3. Zorlayıcı Sebepler
Aşağıda bu başlıkları detaylı olarak ele alıyoruz.
1. Sağlık Sebepleri ile Haklı Fesih
İşçinin sağlığına zarar verecek durumlar varsa, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir:
- İşin yapılması, işçinin sağlığı veya yaşamı açısından tehlike oluşturuyorsa.
- İşçinin sürekli olarak temas ettiği kişiler bulaşıcı hastalık taşıyorsa (örneğin tüberküloz, COVID-19).
- İşyerinde hijyen koşulları sağlıksızsa ve bu durum düzeltilmiyorsa.
🔔 İşçinin bu nedenleri doktor raporuyla belgelemesi süreci güçlendirir.
2. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışlar
En yaygın haklı fesih sebebi bu grupta yer alır. Şunları kapsar:
- İşverenin, işçiyi yanıltarak işe alması (niteliklerini yanlış tanıtması).
- Ücretin zamanında ve tam ödenmemesi.
- İşverenin işçiye veya ailesine sözlü veya fiziksel tacizde bulunması.
- Cinsel taciz, tehdit veya mobbing.
- İşçinin rızası olmadan çalışma koşullarının ağırlaştırılması.
- İşçiye fazla mesai yaptırılması ve ücret ödenmemesi.
🔹 İspat büyük önem taşır: Tanık beyanı, mesaj kayıtları, yazılı belgeler faydalı olur.
3. Zorlayıcı Sebepler
- İşçinin çalıştığı işyerinde doğal afet, salgın hastalık, savaş, ulaşımın kesilmesi gibi sebeplerle iş görmesi 1 haftadan fazla süreyle durursa, işçi haklı nedenle fesih hakkı kazanır.
Haklı Fesih Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
| Aşama | Açıklama |
|---|---|
| Gerekçeyi belirleyin | 24. maddeye uygun fesih nedeni tespit edilmelidir. |
| Yazılı fesih bildirimi | Haklı fesih yazılı yapılmalı, noter ya da iadeli taahhütlü mektup ile gönderilmelidir. |
| İspat unsurları | Tanık, mesaj, rapor, bordro gibi belgelerle haklı neden desteklenmelidir. |
| Fesih tarihi | Olaydan itibaren makul süre içinde yapılmalıdır (genellikle 6 iş günü). |
Haklı Fesihte İşçinin Kazanacağı Haklar
- Kıdem tazminatı (1 yıl ve üzeri çalışanlar için)
- Kullanılmayan yıllık izin ücretleri
- Varsa ödenmeyen maaş, fazla mesai, primler
- İhbar tazminatı alınamaz (haklı fesihte bildirim yapılmaz)
İşçi Haklı Fesih Dilekçe Örneği
📄 Haklı Fesih Dilekçesi (Örnek)
Tarih: … / … / 2025
İşveren: ……………………
İş Yeri: ……………………
Konu: İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi Hakkında
Sayın Yetkili,
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi gereğince; iş sözleşmemi, maaşımın son 2 aydır zamanında ve eksiksiz ödenmemesi nedeniyle haklı sebeple feshettiğimi bildiririm. Kıdem tazminatım ve diğer tüm yasal haklarımın tarafıma ödenmesini talep ederim.
Saygılarımla.
Ad Soyad
İmza
İşçi Haklı Fesihte Dava Açabilir mi?
Evet. İşçi:
- Kıdem tazminatı ödenmezse iş mahkemesinde dava açabilir.
- Mobbing, cinsel taciz gibi durumlarda manevi tazminat davası da açılabilir.
🔹 Dava açma süresi 5 yıldır (alacaklar için), manevi tazminat için 2 yıldır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Maaşımı alamadım, işten ayrılırsam tazminat alabilir miyim?
Evet. Ücret ödememek, haklı fesih sebebidir. Kıdem tazminatınızı alabilirsiniz.
2. Psikolojik baskı nedeniyle işi bırakırsam tazminat alabilir miyim?
Evet, mobbing haklı fesih sebebidir. Ancak ispat edilmelidir.
3. İşten ayrıldığım gün istifa ettim dersem tazminat alabilir miyim?
Hayır. “İstifa” beyanı kullanılırsa haklı fesih değil, normal fesih olur ve tazminat alınamaz.
4. Haklı fesihte işsizlik maaşı alabilir miyim?
Eğer SGK sisteminde “haklı fesih” olarak görünürse, işsizlik maaşı alınabilir.
5. Fesih bildirimini sözlü yapmam yeterli mi?
Hayır. Yazılı yapılmalı ve gönderildiğine dair belge bulunmalıdır.
6. Haklı fesihte ihbar tazminatı alınır mı?
Hayır. Bildirimsiz fesih olduğundan ihbar tazminatı ödenmez.
Sonuç: İşçinin Hakkını Bilmesi, İş Güvencesinin Temelidir
“İşçi haklı fesih sebepleri”, çalışanın işyerinde maruz kaldığı olumsuz durumlara karşı en temel yasal savunma aracıdır.
İşçinin işyerinde maruz kaldığı haksız uygulamalara boyun eğmek zorunda olmadığını bilmesi ve bu haklı fesih yollarını doğru zamanda ve şekilde kullanması, hem maddi hem de manevi olarak korunmasını sağlar.
Eğer siz de bu durumlardan birini yaşıyorsanız, fesih sürecini hukuka uygun yönetmek için mutlaka uzman bir iş hukuku avukatından destek almanızı öneririz.
Bir yanıt yazın