Ceza yargılaması, iki temel evreden oluşur: soruşturma ve kovuşturma. Soruşturma evresi, savcılık makamının suça ilişkin delil topladığı ilk aşamadır. Bu aşamada bazı suçlar bakımından şikayetten vazgeçme, yargılamayı doğrudan etkileyebilir. Özellikle şikayete bağlı suçlarda, mağdurun vazgeçmesiyle birlikte ceza soruşturması sona erebilir.

Bu makalede, soruşturma aşamasında şikayetten vazgeçmenin etkisi, hangi suçlarda geçerli olduğu, hangi karar verileceği ve 2025 yılı itibarıyla uygulamadaki yeri detaylıca incelenmiştir.

1. Şikayete Bağlı Suçlar Nedir?

Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)‘na göre bazı suçlar, ancak mağdurun şikayeti üzerine soruşturulabilir ve kovuşturulabilir.

📌 Bu tür suçlara “şikayete bağlı suçlar” denir.

Örnek Şikayete Bağlı Suçlar:

  • Hakaret (TCK 125)
  • Tehdit (basit şekli – TCK 106/1)
  • Kasten yaralama (basit tıbbi müdahale ile giderilebilen – TCK 86/2)
  • Konut dokunulmazlığının ihlali (TCK 116)
  • Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma (TCK 123)

2. Şikayetten Vazgeçme Nedir?

Şikayet hakkı, mağdura tanınmış özel bir hak olup, kişi bu hakkından ceza soruşturması veya kovuşturması süresince vazgeçebilir.

🔹 Soruşturma aşamasında (savcılık aşaması)
🔹 Kovuşturma aşamasında (mahkeme aşaması)
…şikayetten vazgeçilebilir.

3. Soruşturma Aşamasında Şikayetten Vazgeçmenin Etkisi

Eğer suç şikayete bağlı bir suçsa ve mağdur soruşturma aşamasında şikayetinden vazgeçerse:

✅ Ceza soruşturması sona erer
✅ Savcı, dosya hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (KYOK) verir
✅ Şüpheli hakkında iddianame düzenlenmez, mahkemeye sevk edilmez

📌 Bu karar, CMK madde 172 kapsamında verilir.

4. Soruşturma Aşamasında Verilecek Karar: “Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK)”

Savcılık, soruşturma sürecinde:

🔹 Suçun işlendiğine dair yeterli delil yoksa
🔹 Suç, şikayete bağlı olup şikayet geri alınmışsa
🔹 Hukuki engel varsa (zaman aşımı, ölüm, genel af)
…bu hallerde KYOK verir.

📄 KYOK, Cumhuriyet Savcısı tarafından düzenlenir ve ilgili taraflara tebliğ edilir.

5. KYOK (Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar) Sonrası Ne Olur?

  • Şüpheli hakkında ceza davası açılmaz
  • Dosya kapanır, arşive kaldırılır
  • Mağdur veya şikayetçi, karara karşı 15 gün içinde üst savcılığa itiraz edebilir

📌 KYOK kararı, mahkeme kararı değildir ancak kesin sonuç doğurur. Tekrar dava açılamaz (istisnai haller dışında).

6. Şikayetten Vazgeçmenin Geçerli Olması İçin Gerekli Şartlar

✔ Vazgeçme bizzat mağdur tarafından yapılmalı
✔ İradi ve baskı altında olmadan verilmiş olmalı
✔ Yazılı ya da tutanak altına alınmış şekilde beyan edilmeli
✔ Birden fazla mağdur varsa hepsi vazgeçmiş olmalı

7. Şikayetten Vazgeçme Hangi Suçlar İçin Geçerli Değildir?

Bazı suçlar şikayete bağlı değildir; kamu düzenini ilgilendirdiği için şikayet olmasa da soruşturulur:

❌ Cinsel saldırı (TCK 102)
❌ Yağma (gasp – TCK 148)
❌ Hırsızlık (TCK 141)
❌ Uyuşturucu suçları
❌ Ölüme neden olma

Bu suçlarda şikayetten vazgeçme olsa dahi soruşturma devam eder.

8. Soruşturma Aşamasında Vazgeçilen Şikayet Sonradan Yenilenebilir mi?

📌 Hayır.
CMK madde 73/4’e göre:

“Şikayet, vazgeçildikten sonra tekrar yapılamaz.”

➡️ Bu kuralın istisnası: Şikayet hakkı henüz doğmamış yeni bir suç varsa.

9. Şikayetten Vazgeçme Cezasızlık Anlamına Gelir mi?

🔹 Evet, şikayete bağlı suçlarda vazgeçme cezai takibi sona erdirir
🔹 Hayır, şikayete tabi olmayan suçlarda işlem yapılmaya devam eder
🔹 Tazminat davası açılmasına engel değildir (hukuki sorumluluk devam eder)

10. Uygulamada Sık Sorulan Sorular

❓ Şikayetten vazgeçme noter aracılığıyla yapılabilir mi?

✅ Evet. Noterden düzenlenen beyan geçerli kabul edilir.

❓ Şikayetten vazgeçme para karşılığı olursa geçerli midir?

⚠ Eğer bu durum ispatlanırsa, şikayetten vazgeçme baskı altında yapılmış sayılabilir.

❓ Birden fazla sanıklı davada sadece birine yönelik vazgeçme yeterli midir?

❌ Hayır. Hepsi için şikayetten vazgeçilmelidir. Aksi takdirde dosya devam eder.

Sonuç

Soruşturma aşamasında şikayetten vazgeçme, özellikle şikayete tabi suçlarda savcılığın KYOK (kovuşturmaya yer olmadığına dair karar) vermesiyle sonuçlanır. Bu, ceza davasının hiç açılmaması anlamına gelir.

📌 Ancak her suçta geçerli değildir.
📌 Vazgeçme, bilinçli, baskıdan uzak ve hukuki sınırlar içinde yapılmalıdır.
📌 Şüphelinin beraat etmesini değil, hiç yargılanmamasını sağlar.

Bu sürecin doğru yönetilmesi ve hak kaybı yaşanmaması adına, ceza hukuku uzmanı bir avukata danışmak önemlidir.