Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 136. maddesi, kişisel verilerin hukuka aykırı olarak başkasına verilmesi, yayılması veya ele geçirilmesi fiillerini düzenleyen önemli bir suç tipidir. Günümüzde teknolojinin hızlı gelişimiyle kişisel verilerin korunması daha da kritik hale gelmiştir. Bu madde ile bireylerin özel hayatlarının korunması amaçlanmakta ve hukuka aykırı veri paylaşımı veya erişim cezai yaptırıma bağlanmaktadır.

TCK 136. Maddenin Düzenlenme Amacı Nedir?

Kişisel veriler, kimliği belirli ya da belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade eder. Bu kapsamda kişinin adı, soyadı, telefon numarası, adresi, kimlik numarası, banka bilgileri, sağlık kayıtları ve benzeri her türlü bilgi kişisel veri olarak kabul edilir.

TCK 136 ile amaçlanan; kişilerin özel hayatlarının gizliliğini, kişisel verilerinin korunmasını ve bu verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi ya da üçüncü kişilerle paylaşılmasını engellemektir. Bu suç tipi, veri koruma hukukunun ceza hukukundaki temel dayanaklarından biridir.

Suçun Oluşması İçin Gerekli Koşullar Nelerdir?

TCK 136 kapsamında suçun oluşabilmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerekir:

  • Fail, kişisel veriyi hukuka aykırı olarak başkasına vermeli, yaymalı veya ele geçirmelidir.
  • Fiil, kasten işlenmelidir. Yani failin eylemini bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesi zorunludur.
  • Kişisel verilerin paylaşılması ya da elde edilmesi hukuka aykırı olmalıdır. Örneğin, kişinin rızası ya da kanuni bir yetki bulunmadan yapılmalıdır.

Suçun Cezası Nedir?

TCK 136’ya göre kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme, yayma ya da ele geçirme suçunu işleyen kişiler, 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Verilen cezanın miktarı suçun işleniş şekli, mağduriyetin boyutu ve failin kastına göre değişiklik gösterebilir.

Ayrıca suçun;

  • Kamu görevlisi tarafından görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanarak işlenmesi,
  • Belirli meslek gruplarına ait yetkiyi kötüye kullanarak gerçekleşmesi gibi durumlarda ceza artırılabilir.

Suçun Nitelikli Halleri

TCK’nın 137. maddesine göre; kişisel verilerin hukuka aykırı olarak elde edilmesi ya da yayılması suçunun nitelikli halleri de düzenlenmiştir:

  • Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin verdiği yetkinin kötüye kullanılması,
  • Meslek veya sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanarak suçun işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Bu düzenleme, özellikle kamu görevlileri, doktorlar, avukatlar ve benzeri meslek sahipleri için önem taşımakta ve caydırıcılık sağlanmaktadır.

TCK 136 Maddesine Göre Şikâyet ve Zamanaşımı

TCK 136 kapsamındaki suç, şikâyete bağlı değildir; yani resen soruşturulur ve kovuşturulur. Suçun işlendiğinin öğrenilmesiyle birlikte savcılık harekete geçer ve soruşturma başlatır.

Bu suçun dava zamanaşımı süresi genel zamanaşımı hükümlerine göre 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içinde dava açılmaması durumunda suç zamanaşımına uğrar ve soruşturma ya da kovuşturma yapılamaz.

Suçun Yargılama Süreci Nasıl İşler?

Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunda soruşturma aşaması savcılık tarafından yürütülür. Savcı, yeterli delil elde ederse iddianame düzenleyerek davayı Asliye Ceza Mahkemesine açar. Mahkeme, delilleri inceleyerek failin suçlu olduğuna kanaat getirirse, TCK 136 uyarınca cezalandırılmasına karar verir.

Kişisel Verilerin Korunmasında Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

Kişisel verilerin korunması, bireyler için önemli bir konu haline gelmiştir. Verilerin korunması adına alınabilecek önlemler şunlardır:

  • Kişisel verilerin yetkisiz kişilerle paylaşılmaması,
  • Dijital ortamlarda verilerin güçlü şifrelerle korunması,
  • Güvenli olmayan platformlarda kişisel bilgilerin paylaşılmaması,
  • Kişisel verilerin saklanması gereken sürelerden sonra imha edilmesi.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. TCK 136. madde neyi düzenler?
Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak başkasına verilmesi, yayılması veya ele geçirilmesini düzenler.

2. Kişisel verilerin hukuka aykırı paylaşımı suçunun cezası nedir?
Bu suçun cezası 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır.

3. Bu suç şikâyete tabi midir?
Hayır, suç resen soruşturulur ve şikâyete tabi değildir.

4. Suçun dava zamanaşımı süresi kaç yıldır?
Suçun dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

5. Kişisel veri nedir?
Kimliği belirli ya da belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi kişisel veridir.

6. Bu suçun cezasında artırım sebepleri nelerdir?
Kamu görevinin veya mesleğin sağladığı kolaylık kullanılarak suçun işlenmesi halinde ceza artırılır.

7. Kişisel verilerin korunması için hangi önlemler alınmalıdır?
Verilerin yetkisiz kişilerle paylaşılmaması, güçlü şifre kullanılması, güvenli platformların tercih edilmesi önemlidir.

8. Bu suçun yargılaması hangi mahkemede yapılır?
Asliye Ceza Mahkemesinde yapılır.

9. Kişisel verilerin rıza olmadan paylaşılması her zaman suç mudur?
Yasal bir dayanak veya zorunluluk bulunmadığı sürece evet, suçtur.

10. Bu suçta para cezası verilebilir mi?
Hapis cezası yerine veya yanında adli para cezasına hükmedilmesi mümkündür.