📌 1. Haklı Nedenle Fesih Nedir?
📌 Haklı nedenle fesih, işverenin veya işçinin iş sözleşmesini derhal sona erdirmesine imkan tanıyan hukuki bir düzenlemedir.
✔ İşverenin haklı fesih hakkı, İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiştir.
✔ İşçinin haklı fesih hakkı ise, İş Kanunu’nun 24. maddesinde yer almaktadır.
✔ Bu tür fesihlerde ihbar süresi uygulanmaz, fesih anında geçerlidir.
✔ Ancak, işverenin bazı yükümlülükleri vardır ve işçinin hakları korunmalıdır.
🚨 Örnek: İşçi, iş yerinde ücretinin sürekli olarak geç ödendiğini iddia ederek haklı nedenle iş akdini feshedebilir.
📌 2. İşverenin Haklı Nedenle Fesihte Yükümlülükleri
📌 İşveren, haklı nedenle fesih yaparken bazı hukuki yükümlülüklere uymak zorundadır:
2.1. Fesih Sebebinin Hukuka Uygun Olması
✔ Fesih, İş Kanunu’nun 25. maddesine uygun bir nedene dayanmalıdır.
✔ Geçerli nedenler şunlardır:
- Sağlık sebepleri
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık
- Zorlayıcı sebepler
- İşçinin devamsızlığı
🚨 Örnek: İşveren, işçiyi haksız yere “ahlaka aykırı davranış” gerekçesiyle çıkartamaz. Geçerli bir kanıt sunmalıdır.
2.2. İşçinin Savunmasını Alma Yükümlülüğü
📌 İşveren, işçiyi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle işten çıkarıyorsa, işçinin savunmasını almak zorundadır.
✔ İşçiye yazılı savunma için süre verilmelidir.
✔ İşçi savunma vermeyi reddederse, bu durum tutanak altına alınmalıdır.
🚨 Örnek: İşveren, “iş yerinde hırsızlık yaptığı” gerekçesiyle işçiyi savunma almadan işten çıkarırsa, fesih geçersiz sayılabilir.
2.3. Fesih Bildiriminin Yazılı Olarak Yapılması
📌 İşveren, fesih kararını yazılı olarak bildirmelidir.
✔ Fesih bildirimi yazılı olmalı ve işçiye tebliğ edilmelidir.
✔ İşçinin iş akdinin hangi nedenle feshedildiği açıkça belirtilmelidir.
✔ Fesih bildirimi noter, iadeli taahhütlü mektup veya elden imza karşılığı teslim edilmelidir.
🚨 Örnek: İşveren, “İş Kanunu’nun 25/II-e maddesi gereğince güveni kötüye kullanma nedeniyle iş akdiniz feshedilmiştir.” şeklinde açık bir fesih yazısı hazırlamalıdır.
2.4. İşçiye Ödenecek Hakların Hesaplanması ve Ödenmesi
📌 İşveren, işçiye hak ettiği ödemeleri yapmak zorundadır.
| Ödeme Türü | İşveren Haklı Fesih Yaptığında |
|---|---|
| Kıdem Tazminatı | Sadece ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık durumunda ödenmez. |
| İhbar Tazminatı | Ödenmez, çünkü haklı fesih derhal uygulanır. |
| Kullanılmayan İzin Ücretleri | Evet, işçiye ödenmelidir. |
| Fazla Mesai ve Diğer Alacaklar | Evet, işçinin hak ettiği fazla mesai, prim vb. ödenmelidir. |
🚨 Örnek: İşveren, işçiyi devamsızlık nedeniyle haklı nedenle işten çıkarıyorsa, kullanılmayan yıllık izin ücretlerini ödemek zorundadır.
2.5. İşten Çıkış Belgesi ve SGK İşlemleri
📌 İşveren, işçinin işten ayrılma sürecini resmi olarak tamamlamalıdır.
✔ İşçiye işten çıkış belgesi verilmeli ve SGK çıkışı zamanında yapılmalıdır.
✔ SGK çıkış kodu doğru seçilmelidir (Kod 29 gibi nedenler için dikkat edilmelidir).
✔ İşçiye çalışma belgesi verilmelidir.
🚨 Örnek: İşveren, SGK’ya işten çıkışı “Kod 29 – Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık” olarak bildirirse, işçi işsizlik maaşı alamaz. Yanlış işlem yapmamak gerekir.
📌 3. İşçinin Haklı Nedenle Fesihte Hakları
📌 İşçi, haklı nedenle işten ayrıldığında belirli haklara sahiptir:
3.1. Kıdem Tazminatı Hakkı
✔ İşçi, işverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda haklı fesih yaparsa kıdem tazminatını talep edebilir.
✔ En az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir.
🚨 Örnek: İşveren, işçinin maaşlarını sürekli geç ödüyorsa, işçi haklı fesih yaparak kıdem tazminatını alabilir.
3.2. İhbar Tazminatı Alamaz
📌 İşçi, haklı nedenle fesih yaptığında ihbar tazminatı talep edemez.
✔ Çünkü haklı fesihte iş sözleşmesi derhal sona erer.
✔ Ancak işveren haksız bir fesih yaparsa, işçi ihbar tazminatı talep edebilir.
3.3. İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
📌 İşçi, bazı durumlarda haklı fesih sonrası işsizlik maaşı alabilir.
✔ SGK çıkış kodu uygun olmalıdır (Kod 04 – Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi gibi).
✔ İşveren haksız çıkış kodu verdiyse, işçi SGK’ya itiraz edebilir.
🚨 Örnek: İşçi, maaş ödemelerinin sürekli gecikmesi nedeniyle işten ayrıldıysa ve doğru kodla çıkışı yapıldıysa işsizlik maaşı alabilir.
📌 4. İşverenin Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi Durumunda İşçinin Yapabilecekleri
✔ İş Mahkemesi’ne tazminat davası açabilir.
✔ İhbar veya kıdem tazminatını alamadıysa hukuki yollara başvurabilir.
✔ İşverenin haksız fesih yaptığını düşünüyorsa işe iade davası açabilir.
🚨 Örnek: İşveren, haklı nedenle işten çıkardığı işçiye fazla mesai ücretlerini ödemezse, işçi alacak davası açabilir.
📌 5. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 İşveren, işçiyi haklı nedenle çıkardığında kıdem tazminatı ödemek zorunda mı?
📌 Eğer fesih ahlak ve iyi niyet kurallarına dayanmıyorsa kıdem tazminatı ödenmelidir.
🔹 İşçi, haklı nedenle ayrıldığında ihbar süresi vermek zorunda mı?
📌 Hayır, haklı nedenle fesihte ihbar süresi uygulanmaz.
🔹 İşveren işçinin fesih bildirimini kabul etmezse ne olur?
📌 İşçi noter kanalıyla ihtarname çekebilir.
Bir yanıt yazın